阑尾炎手术后可以吃什么| 心慌挂什么科| 76年出生属什么生肖| 心率低是什么原因| 子宫内膜6mm意味着什么| 安徽的特产是什么| 姓毛的男孩取什么名字好| 风热感冒吃什么药最好| 胸部ct平扫能检查出什么| 胸膜增厚吃什么药| 眉尾长痘是什么原因| 严惩不贷是什么意思| 争奇斗艳是什么意思| 什么是腰间盘突出| 每天吃三颗红枣有什么好处| 螨虫长什么样子图片| 尿酸高的人吃什么食物好| 为什么一热脸就特别红| dmd是什么病| 高材生是什么意思| 老子是什么朝代的人| 鼻子干痒是什么原因| 饕餮是什么意思| 精神病人最怕什么刺激| smart什么牌子| 宫内小囊是什么意思| 共鸣是什么意思| 什么叫心律不齐| 茶叶含有什么成分| 六月二号什么星座| 瓜田李下是什么意思| 手臂粗是什么原因| 水木年华是什么意思| 哈字五行属什么| 老公生日送什么礼物好| 女人喝甘草水有什么好处| 什么蔬菜含铁高| 浅笑嫣然是什么意思| 复仇者用什么武器| 胸闷吃什么药| 娘娘命是什么样的命| 从什么不什么四字词语| 憋屈是什么意思| 直爽是什么意思| 熊吃什么| 经常催吐有什么危害| 铿锵玫瑰是什么意思| 晚饭后散步有什么好处| 大头瘟现代叫什么病| 非那根又叫什么| 令堂什么意思| 月忌日是什么意思| 马蹄铁什么时候发明的| 犹豫不决是什么生肖| 道德绑架什么意思| 十一月一号是什么星座| 样板间是什么意思| 血小板低看什么科| medium什么意思| 金今念什么| 杜字五行属什么| 为什么感冒会流鼻涕| 入盆是什么意思| 被老鼠咬了打什么疫苗| 吃什么水果对心脏好| 可什么意思| 为什么会全身酸痛| 年金是什么意思| 健身后应该吃什么| 身体皮肤痒是什么原因| 肩胛骨疼痛挂什么科| 开悟是什么意思| 腔梗是什么| 火龙果跟什么榨汁好喝| 女生怀孕的前兆是什么| 总胆固醇高是什么意思| 拔鼻毛有什么危害| 小孩呕吐是什么原因引起的| levi是什么意思| 鹅口疮是什么| 比目鱼是什么鱼| 晚上一直做梦是什么原因引起的| 喉咙卡鱼刺挂什么科| 脸肿是什么原因引起的| 肠炎挂什么科| 九月份有什么节日| 船只是什么意思| 低血糖的人吃什么东西最好| vsd是什么意思| 格色是什么意思| 6月17什么星座| 什么是马克杯| 宥怎么读什么意思| 什么是大健康产业| 缺钾什么症状| 眼睛黄是什么原因| 一心一意指什么生肖| h的车标是什么牌子| 尿道口发炎用什么药| 尿蛋白可疑阳性是什么意思| 尿蛋白弱阳性什么意思| h型高血压什么意思| 手脚脱皮吃什么维生素| 心脏搭桥是什么病| 浮屠是什么意思| 肺部气肿吃什么药能治好| 属虎的是什么命| 什么木做菜板最好| 椰子水有什么功效| 河图洛书是什么意思| 梦见自己吃肉是什么预兆| 腰椎间盘突出和膨出有什么区别| 五常法指的是什么| 9月30日是什么纪念日| 刘邦和项羽是什么关系| 绞股蓝有什么作用| 脸热发红是什么原因| cosplay什么意思| 因祸得福是什么意思| wonderflower是什么牌子| 毛囊炎长什么样| 1956年属什么生肖| 心率失常是什么意思| 穿刺是检查什么的| 妇科检查清洁度二度是什么意思| 血管瘤吃什么药| 肝火旺盛吃什么药好| 出脚汗是什么原因| 嘴巴臭是什么原因| 膝盖疼做什么检查最好| 什么是保健食品| 眼角有眼屎是什么原因| 什么是遴选| 覆盆子有什么作用| 什么是绿茶| 灵犀是什么意思| 姨妈可以吃什么水果| 豌豆是什么豆| 马为什么不怕蛇毒| 吃伟哥有什么副作用| 大拇指指甲凹凸不平是什么原因| 小肝功能是检查什么| 吃什么降血脂最快| 艺高胆大是什么生肖| a和ab型生的孩子是什么血型| 梦见家里着火了是什么征兆| 今年65岁属什么生肖| 你会不会突然的出现是什么歌| 表面抗原阳性是什么意思| 血压偏低有什么症状| 缺铁性贫血吃什么药好| 什么胃病需要做手术| 什么是过敏性紫癜| 剑桥英语和新概念英语有什么区别| 做梦梦见好多蛇是什么预兆| 什么奶粉好啊| 五脏六腑指的是什么| 玄机是什么意思| 痛风吃什么中药最有效| 金字塔里面有什么| 社保卡是什么样的图片| 固本培元是什么意思| 什么屈膝| puella是什么牌子衣服| 尿酸看什么科| 60是什么意思| 下肢浮肿是什么原因| 不感冒是什么意思| 什么东西补精子最快| 跳什么舞减肥最快| amy是什么意思| 大姨妈量少是什么原因| 西瓜吃了有什么好处| 冷感冒吃什么药| o型血可以接受什么血型| 中国人为什么要学英语| 乙肝25阳性什么意思| 玫瑰什么时候开花| 总是想吐是什么原因| 花千骨最后结局是什么| 拜读是什么意思| 饮食不规律会导致什么| 肺结节不能吃什么食物| 请大家知悉是什么意思| 鹅蛋脸适合戴什么眼镜| 参谋长是什么级别| 内热吃什么药| 梦见跟妈妈吵架是什么意思| 辣椒为什么会辣| 什么的田野| 脆生生的什么| 预谋是什么意思| 焦虑吃什么药好| 为什么眼睛会有红血丝| 典韦字什么| 安宫牛黄丸什么时候吃最好| 娃娃衫配什么裤子图片| 属蛇的是什么星座| 喉咙干咳嗽是什么原因| 十滴水是什么| 法兰绒是什么面料| 理想主义是什么意思| 头部mra是什么检查| 小孩肚脐眼上面疼是什么原因| 火龙果和香蕉榨汁有什么功效| 古代人用什么刷牙| 肠胃不好能吃什么水果| 馒头是什么做的| 猫有什么特点| 冲喜是什么意思| 胃寒吃什么中成药| 10点半是什么时辰| 为什么一吃辣的就拉肚子| 日本旅游买什么东西最划算| 梦见牙掉了一颗是什么意思| 搪塞什么意思| 黑乌龙茶属于什么茶| ivf是什么意思| 夏至吃什么| 伊朗说什么语言| 周瑜属什么生肖| 铅中毒什么症状| 低血糖要吃什么| 什么病才查凝血四项呢| p是什么意思啊| 发烧去医院挂什么科| 心肌供血不足用什么药| 鼓包是什么意思| 黄痰黄鼻涕吃什么药| 高考三百多分能上什么学校| 中央处理器由什么组成| 剖腹产坐月子可以吃什么水果| 病毒性咽喉炎吃什么药| 大地色眼影是什么颜色| afd是什么意思| 弥漫性病变是什么意思| 吃什么升血小板最快最好| 八月生日什么星座| 1997年属什么生肖| 维生素e的功效与作用是什么| 梦见蝴蝶是什么意思| 汗管瘤用什么药能去掉| 胃难受想吐是什么原因| 湿疹是什么症状| 什么情况下会怀孕| 鼻子发干是什么原因造成的| 甲钴胺治疗什么病| 和尚命是什么意思| 吃桃子有什么好处| annie英文名什么意思| 小孩白头发是什么原因引起的| buffalo是什么牌子| 尿道感染是什么症状| 壁虎吃什么| 宫保鸡丁属于什么菜系| 火字旁的字有什么| 胆囊壁不光滑是什么意思| 栗子不能和什么一起吃| 出水芙蓉是什么意思| 河南有什么特产| 手牵手我们一起走是什么歌| 改善是什么意思| naomi什么意思| 卫衣是什么| 百度Saltar ao contido

你好!小车撞了我我开始检查勒骨断了两根...

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Mapa da evolución das distribucións de GNU/Linux ao longo do tempo.
百度 据报道,2017年夏季,大众希望让自身与江淮汽车的合资公司开发的新能源车使用“西雅特(SEAT)”品牌,但遭到了中国政府的反对,此事受到关注。

Unha distribución de GNU/Linux, chamada tamén distribución Linux por abreviar ou distro de xeito coloquial, é un sistema operativo que pon en funcionamento GNU/Linux dun xeito concreto. As distribucións están compostas por un kernel de Linux cunha colección de múltiples utilidades, como o software do proxecto GNU, e aplicacións.[1][2]

As distribucións diferéncianse polas aplicacións que inclúen, a práctica de empaquetado e a instalación e xestión de aplicacións. Tamén polas súas ferramentas para a instalación do sistema operativo e o seu mantemento.[3] As distribucións desenvólvense ora ben para ser sistemas operativos xenéricos ora para cubrir necesidades dun grupo específico de usuarios. Son o modo habitual de instalar GNU/Linux.

Existen centos de distribucións.[4] Xa só entre as máis empregadas hai distribucións que están orientadas a seren sinxelas no seu uso acotío, como o son Linux Mint, Ubuntu e PCLinuxOS. Tamén hai outras, como Debian GNU/Linux, fedora e openSUSE, que son para usos máis avanzado de Linux. Algunhas outras, como Red Hat Enterprise Linux, SUSE ou CentOS, están orientadas ao uso en pequenas e grandes empresas.[5] Entre as demais distribucións hai outras que lle prestan atención a fins específicos, como é o caso da distribución galega Trisquel GNU/Linux que se enfoca en estar feita só con software libre.[6][7]

As primeiras distribucións

[editar | editar a fonte]

Linus Torvalds publicou a primeira versión do kernel de Linux, a 0.01, no servidor da Universidade de Helsinqui e con licenza GPL en 1991. No comezo de desenvolvemento de Linux, Linus e os primeiros compa?eiros do proxecto ían publicando só o código fonte. As instalacións nos computados facíanse compilándoo. Axi?a comezaron a distribuílo en varias imaxes de disquete que se descargaban. Unhas conti?an o kernel de Linux e outros aplicacións de GNU e outras máis para o sistema de ficheiros. Xa que este proceso de instalación inicial se ía facendo cada vez máis complexo, ao progresar e haber máis software desenvolto para Linux, comezáronse a desenvolver "distribucións" para simplificala. As distribucións consistían nun selector de paquetes de software dispo?ible na imaxe, ferramentas de configuración e a documentación.[8] A primeira distribución en se crear foi MCC Interim Linux e fíxoa Owen Le Blanc no Centro de Computación de Manchester en febreiro de 1992. Nela incluía X e TCP/IP. Outras das primeiras, tamén de 1992, foron a Boot-root de H.J. Lu, Softlanding Linux System (SLS) e a distribución comercial Yggdrasil Linux/GNU/X. Patrick Volkerding comezou a desenvolver a finais do 1992 a distribución Slackware e publicouna en xullo de 1993.[9]. Foi unha das primeiras distribucións e unha das que aínda segue en desenvolvemento.

O arranque das comunidades e a comercialización

[editar | editar a fonte]

A finais do 1992 fundouse en Alema?a a compa?ía "Software und System-Entwicklung" ou S.U.S.E Linux. SUSE Linux adicábase daquela a distribuír "Softlanding Linux System" (SLS) e "Slackware".[10] No 1994, e baseándose en Slackware, publicaron a súa primeira distribución propia "S.u.S.E. 1.0", a primeira enfocada venda a empresas. En 1993 Bob Young e Marc Ewing fundaron a compa?ía Red Hat e absorberon a distribución Bogus.[11] En 1994 Red Hat publicou o seu primeiro xestor de paquetes de sistemas e distribuíuno nun único CD, chamándolle "Red Hat Software Linux".[12]. Apoiadas nesas primeiras distribucións de Red Hat, fundáronse as compa?ías Caldera, Mandrake e TurboLinux; nacidas de par para comercializar as distribucións. Ao igual que Red Hat, Slackware e SuSE, a outra distribución que naceu nos primeiros anos e que aínda se desenvolve é Debian. Ian Murdock fora tamén outro dos desenvolvedores que non quedara satisfeito con SLS e que decidiu crear a súa propia distribución en decembro de 1993, chamándolle "Debian".[13] O desenvolvemento de Debian foi apoiado activamente polo proxecto GNU entre o 1994 e 1995.[14] En 1994 un grupo de alumnos da compa?ía Novell, apoiados polo fundador da empresa, crearon Caldera, unha distribuidora comercial. Comezou a distribuír as súas primeiras distribucións, "Caldera Network Desktop", en 1995. Fixéronas incluíndo o kernel de Linux con aplicacións compiladas de licenzas privativas, o que lle foi dando terreo no sector de empresas especialmente en 1999. SUSE liberou "SUSE Linux 4.2" en 1996, a que considera a súa primeira distribución completa, converténdose na principal distribución do mercado europeo. Entre o 1997 e 1999 comezou a entrar no mercado americano e asiático. No ano 2000 publicou "SUSE Linux Enterprise Server", a primeira edición orientada ao mercado dos servidores.[10]

A finais dos 1990 os usuarios fóronse interesado nas distribucións de Linux como alternativas aos sistemas operativos DOS e a Microsoft Windows para os computadores persoais de IBM, a Classic Mac OS de Apple Macintosh e ás versións privativas de UNIX. Os primeiros usuarios das distribucións Linux foron aqueles afeitos a usar UNIX en universidades e compa?ías. Atraíaos o seu baixo custo, se é que lles supo?ía algún, e o software que incluía. Por iso, a finais da década de 1990 e comezos do 2000 aquelas primeiras compa?ías adicadas á distribución de Linux, como SUSE, Red Hat ou Caldera, aumentaron progresivamente no mercado empresarial.[15]

Trala compra de Caldera por Canopy Group e o inicio de litixios con IBM e outras fundacións sobre da distribución de Linux, a compa?ía Caldera/SCO quebrou en 2002.[16][17] A compa?ía Red Hat fixérase pública en 1999 e acababa de comezar a distribuír a distribución "Red Hat Enterprise Linux" no mercado nese ano 2002. Entre outras cuestións, a quebra de Caldera/SCO contribuíu á expansión de Red Hat no mercado como principal distribuidora de Linux en empresas.[15] En 2003 Red Hat decidiu crear o proxecto "Fedora Linux", unha comunidade aberta para o desenvolvemento da súa distribución.[11][12] Red Hat continuou liberando "Red Hat Linux Enterprise" (RHEL), como distribución sólida para empresas, e innovando a través da súa participación aberta na comunidade Fedora.[18] Co inicio deste proxecto de desenvolvemento aberto, en maio de 2004 comezouse a publicar CentOS, unha distribución baseada en RHEL e orientada a empresas e co fin de ser estable.[14]. Pasou o mesmo coas distribucións Oracle Linux, as do CERN e Scientific Linux.[19] Un modelo similar a Red Hat foi o que aplicou SUSE Linux en 2004 trala adquisición da compa?ía por Novell, creando openSUSE como a súa comunidade aberta de desenvolvemento.[10]

Namentres a comunidade de Slackware fora marcando fitos ao incluír instaladores guiados no 1994, as primeiras versións dos ambientes de escritorio KDE no 1999 e GNOME 2000.[20]. Igualmente, a comunidade de Debian foi continuamente sumando desenvolvedores. Coa "Debian 2.0 Hamm" de 1998 chegou a contar con 400 persoas traballando na distribución e 1500 paquetes compilados.[21] A súa distribución destacaba por ser unha distribución para servidores sinxela.[19] Sendo un proxecto popular, ao comezo dos 2000 iniciáronse varios proxectos baseados en Debian co fin de crear as primeiras distribucións amigables no escritorio: Libranet, Storm, Finnix ou Corel Linux.[19] Ademais, ao igual que se argumentou que Red Hat cambiara a Linux ao expandilo no sector empresarial, algúns dos creadores de Red Hat afirmaron que o desenvolvemento de Debian lles servira de modelo para iniciar o proxecto Fedora e continuar ga?ando mercado.[15]

GNU/Linux para todos e a especialización

[editar | editar a fonte]

A expansión do número de distribucións no inicio do 2000 reflíctese na aparición de distribucións enfocadas a diferentes usuarios ou usos. Knoppix, unha distribución baseada en Debian e de fácil uso, destacou por ser a primeira que se puido iniciar desde un CD, a primeira Live CD.[19] CRUX destacou en 2002 por ir á contra das demais e ser a primeira distribución lixeira e dirixida ao uso por desenvolvedores.[19]

Coa crecente popularización de Linux e a expansión entre desenvolvedores e empresarios, xurdiu a demanda dunha distribución de "Linux para todos". Mandrake Linux (posteriormente Mandriva Linux) naceu en 1998 baseada en Red Hat Linux con esa intención. Mandrake e Mandriva chegaron a ser das distribucións máis populares entre o 2002 e 2008.[22] Destacaba por ser das primeiras en incluír KDE 1.0 ou por ter un bo soporte de hardware. Foi perdendo popularidade pero deixou tras de si distribucións agora populares: PCLinuxOS (iniciada no 2003), Mageia e OpenMandriva (iniciadas en 2010 como sucesoras de Mandriva).[23] Entre 2004 e 2005 destacaban tamén Fedora, Debian, Slackware e Gentoo.[24] O multimillonario Mark Shuttleworth, parte do proxecto Debian, creou "Canonical Ltd." e iniciou unha distribución baseada en Debian co mesmo obxecto de achegar Linux a todos. O primeiro lanzamento da nova distribución Ubuntu foi Ubuntu 4.10 en 2004. Cos seus ciclos produción curtos, dese?o e sinxeleza de administración, Ubuntu foise popularizando desde a súa saída. Entre o 2007 e o 2009 Ubuntu destacou a canda openSUSE nos escritorios.[24] Ubuntu comezou a restándolle terreo desde o 2009 a distribucións como Mandriva,[19][25][26] e competindo con CentOS, Debian, Fedora, Mint, Slackware ou openSUSE.[24]

Desde o 2010, os usuarios de Linux mostraron unha preferencia polas distribucións baseadas en Debian. Linux Mint foi ga?ando popularidade entre o público xeral, e Arch Linux entre os usuarios máis avanzados.[24]

Actualidade: múltiples dispositivos e usos

[editar | editar a fonte]

As distribucións Linux fixéronse máis rapidamente populares en servidores e supercomputadoras[27][28] ca nos computadores persoais ou dispositivos móbiles. Así, en 2012 Red Hat ti?a un valor no mercado da bolsa de 1.000 millóns de dólares.[11] e as distribucións Linux no 2017 emprágaronse en máis do 50% dos servidores web.[29]. Mentres tanto, a comezos do 2017 o uso de Linux nos escritorios situouse no 3,7%.[30] Porén, a introdución ChromeOS para portátiles lixeiros[31][32] e os dispositivos móbiles con Android fixo que Linux conseguise dominar como o sistema operativo máis usado.[33][34]

Compo?entes e desenvolvemento

[editar | editar a fonte]
As distros están construídas polo xeral con sistemas de empaquetamento, que xonguen o kernel de Linux con aplicacións de software libre, e algunhas veces con software privativo.

Case todas as distribucións fornecen un sistema de instalación e un xestor de paquetes de software. Algunhas fan o contrario e só inclúen o kernel, ferramentas para compilar e un instalador da distribución. O instalador destas distribucións encárgase de compilación para a arquitectura do sistema do usuario usando varias ferramentas e o código fonte. Un caso destes últimos é Gentoo.

Un aspecto que diferenza ás distribucións é a frecuencia coa que sacan novas versións. Hai distribucións que planifican o lanzamento de novas versións seguindo patróns de tempo regulares (coma Ubuntu ou Fedora), outras que sacan novas versións cando consideran que a versión en desenvolvemento é estable e aceptable para usar (coma Debian), e outras que non sacan versións,senón que van actualizando o software a medida que se publican novas versións de cada aplicacións (rolling release, coma Arch Linux ou a Tumbleweed de openSUSE).

Xestión de paquetes

[editar | editar a fonte]
Véxase tamén: Xestor de paquetes.

As distribucións están polo xeral segmentadas en paquetes. Cada un destes contén un servizo ou aplicación específico. Como exemplo, un paquete pode conter a libraría para xestionar o formato de imaxe PNG, unha tipografía ou un navegador web como Firefox. Case todas as distribucións adoitan instalar por defecto unha cantidade importante de paquetes de software, cubrindo as necesidades dos usuarios finais. Contan cun kernel de Linux, librarías GNU e outras librarías, un sistema de xanelas (como X), un ambiente de escritorio como GNOME Shell, KDE Plasma 5 e outro software, como LibreOffice. Ademais inclúen paquetes específicos para a súa finalidade (como dese?o gráfico ou a bioinformática) e mesmo poden ter algún software privativo.[35] Mais, sempre se pode precisar de instalacións adicionais, que non inclúe por defecto a distribución. Un exemplo sería instalar un ambiente de escritorio alternativo: instalar Xfce no canto de GNOME.

Os paquetes adoitan constar de código compilado e sóenos xestionar os sistemas de xestión de paquetes, que se adican a instalalos ou desinstalalos. Non son só ficheiros arquivados. En cada paquete de software hai "metainformación" do seu contido: a descrición do paquete, a versión, as "dependencias" ou requisitos que precisa ese paquete. Os xestores de paquetes analizan esa metainformación e facilitan a busca de paquetes, a súa actualización a novas versións, a comprobar se os demais paquetes (ou dependencias) que precisan xan están instalados, e/ou resolvelas de xeito automático.

Nas distribucións o software pódese instalar empregando só código fonte. Mais para iso hai que facer unha compilación local. Iso implica que o sistema non co?ece o "estado" de instalación dese software adicional compilado: os sistema de xestión de paquetes "desco?ecen" a súa instalación. Por iso, as distribucións instalan paquetes, incluíndo o kernel e outros compo?entes vitais do sistema, no que o software ven nunha configuración predeterminada. Existen varios tipos paquetes compilados, ou formatos de paquetes, que inclúen toda a metainformación para a súa xestión nas distribucións (como o nome, descrición, número de versión, provedor, "checksum" ou dependencias).

Os paquetes compilados de cada edición da distribución sóeno xestionar os desenvolvedores. Ademais deses, os outros paquetes adóitanse po?er a disposición dos usuarios en li?a e accesibles para todo o mundo, no que se denominan repositorios. Os repositorios son lugares de almacenamento de paquetes de software preparados, en esencia, para instalar nunha distribución e versión concreta.

Formatos de paquetes

[editar | editar a fonte]

Os principais formatos de paquetes especializados empregados na distribucións son:[36] [37]

Ademais, Alien é unha aplicación que converte entre diferentes formatos de paquetes de Linux.[39]

Xestores de paquetes

[editar | editar a fonte]

As principais interfaces en li?a de comandos ou gráficas para a xestión de paquetes, nos seus distintos formatos, son:[37][40]

  • DPKG (Debian Package Management System), sistema base da familia de distribucións Debian.
    • APT (Advanced Packaging Tool), interface en li?a de comandos do sistema de paquetes dpkg.
    • Aptitude Package Manager, interface en li?a de comandos do sistema de paquetes dpkg.
    • Synaptic Package Manager, interface gráfica en GTK+ de paquetes dpkg.
  • Entropy, en Sabayon.
  • RPM (Red Hat Package Manager), sistema inicial desenvolto por Red Hat e usado nas distros derivadas de Fedora e openSUSE.
    • YUM (Yellowdog Updater, Modified), interface en li?a de comandos do sistema de paquetes RPM.
    • DNF (Dandified Yum), interface en li?a de comandos do sistema de paquetes introducido en Fedora 12 e que substitúe a yum.
  • Pacman Package Manager, en Arch Linux.
  • Portage Package Manager, en Gentoo e derivadas como Calculate e Sabayon.
  • urpmi, en Mageia (e antes Mandriva) e ROSA é o xestor de RPMs.
  • ZYpp Package Manager (ZYpp ou libzypp), en openSUSE é o xesto de paquetes RPM que conta coa interface en li?a de comandos Zypper Package Manager (zypper). ZYpp é base de zypper e a instalación en YaST.

Estandarización

[editar | editar a fonte]

Existen algúns proxectos para po?er en común algúns aspectos en todas as distribucións de GNU/Linux por motivos de pragmatismo.

Linux Standard Base é un proxecto da Linux Foundation coa finalidade de desenvolver unha cooperación estreita entre as diferentes distribucións de cara ás versións das aplicacións que sacan para facilitar o desenvolvemento de aplicacións para todas as distribucións.

O Filesystem Hierarchy Standard é unha importante ferramenta da organización para lograr unha certa normalización na xerarquía do sistema de ficheiros.

Alien é unha aplicación para poder converter paquetes entre múltiples formatos de distribución como deb, rpm ou tgz.

As distribucións populares e as especializadas

[editar | editar a fonte]

Principais distribucións

[editar | editar a fonte]

Segundo as estatísticas de consulta e descarga as distribucións con máis traxectoria e/ou populares son:[41]

  • Arch Linux: é unha distribución de actualizacións continuas orientada a usuarios avanzados e desenvolta pola comunidade.[42]
    • Chakra: é unha distribución que estivo inicialmente baseada en Arch e agora cun desenvolvemento independente. Céntrase en distribuír os últimos lanzamentos do proxecto KDE e Qt.[43]
    • Manjaro: esta derivada de Arch inclúe un instalador gráfico e outras ferramentas para facilitar o seu uso.[44]
  • Debian: é a distribución non comercial que está desenvolta e sostida por unha rede de desenvolvedores voluntarios cun compromiso cos principios do software libre.[45]
    • Knoppix: baseada en Debian e a primeira coa posibilidade de ser usada desde un Live CD.[46]
    • Ubuntu: baseada en Debian, con GNOME Shell e enfocada en escritorios e servidores. Mantena a compa?ía Canonical Ltd.[47]
      • elementary OS: baseada en Ubuntu, está enfocada a ter un bo dese?o gráfico e co ambiente de escritorio Pantheon.[48]
      • KDE Neon: baseada en Ubuntu, é unha versión oficial do proxecto KDE que inclúe as últimas novidades de KDE Plasma e a compilación de software de KDE sobre da última versión LTS de Ubuntu. Con versións orientadas a usuarios e desenvolvedores.[49]
      • Kubuntu: baseada en Ubuntu, é a versión de KDE de Ubuntu.[50]
      • Linux Mint: baseada en Ubuntu, inclúe múltiples ambientes de escritorio, como unha variante de GNOME Shell, Cinnamon e MATE.[51]
      • Trisquel: baseada en Ubuntu, só inclúe software libre.[52]
      • Xubuntu: a versión de Xfce de Ubuntu.[53]
      • Zorin OS: baseada en Ubuntu, está dese?ada para os novos usuarios de Linux e trae consigo un dese?o gráfico similar ao de Windows e aplicacións habituais neste SO.[54]
  • Fedora: a distribución da comunidade Fedora, e que apoia a compa?ía Red Hat. Sitúase na vangarda do novo software e serve de test deste.[55]
    • Kororaa: inicialmente baseouse en Gentoo mais agora baséanse no desenvolvemento de Fedora.[56]
    • Red Hat Enterprise Linux (RHEL): é a derivada comercial de Red Hat baseada en Fedora. Pretende ser unha distribución segura e estable para uso en servidores e equipos de empresas.[57]
      • CentOS: é unha distribución derivada das fontes que emprega Red Hat e que está xestionada por unha comunidade de voluntarios.
      • Oracle Linux: é unha distribución derivada de RHEL, que a mantén e comercializa Oracle.[58]
      • Scientific Linux: é unha distribución derivada de RHEL orientada á aplicación en ciencia e que mantén Fermilab.[59]
  • Gentoo: é unha distribución para usuarios avanzados e que destaca polas migracións de sistemas de automatización similares aos de FreeBSD para automatizar compilacións de código fonte.[60]
  • Mandriva Linux: foi unha popular versión de Red Hat da compa?ía do mesmo nome. Quebrou en 2010 e o seu desenvolvemento continuou en OpenMandriva Lx.[61][62] Mantén un bo número de distribucións populares baseadas nesta.[63]
  • openSUSE: é unha distribución creada pola comunidade openSUSE e co apoio da compa?ía SUSE.
  • Puppy Linux: é unha versión lixeira, con pouco uso da memoria, orientada a múltiples usos.[67]
  • Slackware: foi das primeiras distribucións e das que maior continuación no tempo tivo. Intenta permanecer achegada á filosofía Unix e coa facilidade de ser modificar polos usuarios finais.[68][69]
  • Solus: é unha distribución baseada no kernel de Linux só para computadoras de 64 bits. Conta cun ambiente de escritorio propio chamado Budgie, que se integra coas ferramentas de GNOME e que simula ao escritorio de GNOME 2.[70]

Distribucións especializadas

[editar | editar a fonte]

Scientific Linux é unha edición de RHEL que patrocina a compa?ía Femilab[59][71] Está orientada a unha aplicación xeral en ciencia e conta con xestores de bases de datos como PostgreSQL e MySQL, editores de texto como Emacs, a linguaxe R e gnuplots para a representación gráfica de datos.[72]

Fedora Science é unha edición de Fedora con aplicacións orientadas á análise matemática e aplicacións en física. Inclúe ferramentas de cálculo como GNU Octave, IPython, Scilab, ou SciPy e de edición como LaTeX, Emacs ou Vim.[73][74] Outras edicións de Fedora te?en tamén obxectivos específicos aplicados a ciencia, como Fedora Electronic Lab. Esa edición de Fedora está orientada ao dese?o de hardware e a ser unha plataforma de simulación.[75]

No CERN te?en desenvolto CERN CentOS e Scientific Linux CERN orientádas a empregar no ecosistema de desenvolvemento da organización. A primeira, CERN CentOS, baseouse en CentOS e a segunda, Scientific Linux CERN, en Scientific Linux.[76] O CERN informou en 2009 de que 50 mil equipos empregaban estas dúas distribucións.[77] Arestora empregan RHEL[78]

Bio-Linux é unha distribución orientada á aplicación en bioinformática e que está baseada nas versións LTS de Ubuntu. En especia, inclúe a plataforma Galaxy para a exploración, procesado e análise de datos xenómicos.[79]

Hai distribución orientadas á enxe?aría e dese?o 3D, como o é CAELinux. Esta inclúe aplicacións como Freecad e PyCam, para dese?o CAD, ou Cura, para impresión 3D.[80]

Educación

[editar | editar a fonte]

Edubuntu, creada en colaboración con Ubuntu, creouse para ofrecer sistemas adaptables a todos os ciclos educativos infantís. Uberstudent é unha distribución similar pero orientada á educación máis avanzada, en idades de 12 anos en diante. Kano OS está orientada a aprendizaxe de programación en idade infantil.[81] openSUSE Edu é unha variante de openSUSE Leap. Pretende cubrir todos os niveis da implementación e uso de software educativo nas aulas e no fogar: desde a xestión educativa, desde o alumnado, o profesorado ou os administradores dos sistemas.[82][83] é o mesmo caso de Fedora Education SIG.[84]

Outra máis é PicarOS, unha distribución orientada á educación e lecer infantil.[85][86][87][88][89][90]

Edición multimedia

[editar | editar a fonte]

Fedora Design Suite, Ubuntu Studio e ArtiX contan por defecto cunha gama de aplicacións orientadas a edición de imaxe, son e vídeo. KXStudio e unha distribución especializada na edición de son.[81] Iro é unha distribución executable desde USB e CD que está enfocada á animación, modelaxe en 3D, edición e imaxes e debuxo dixital.[81][91]

Existen múltiples distribucións orientadas a empregar en hardware antigo, hardware con pouca capacidade como Raspberry Pi, ou para mellorar o rendemento do hardware en casos nos que se precisa dunha ampla dispo?ibilidade dos recursos. Un deses últimos casos é na edición intensiva de vídeo e son ou computadores adicados á reprodución multimedia.[92] Distribucións xenéricas lixeiras, e orientadas a varios tipos de usuarios, son Arch, Manjaro, Puppy Linux e Lubuntu (con LXQt, a fusión de LXDE e RazorQt), e Xubuntu (con Xfce). Knoppix é unha distribución lixeira e ademais pensada a iniciarse desde Live CDs.

PIXEL está pensada para empregar en dispositivos con Raspberry Pi. Remix OS é outra distribución lixeira mais que está pensada para incluír o soporte a aplicacións de Android, libres e de pago ou privativos.[92][93]

GALPon MiniNo, que conta con desenvolvedores galegos, é unha distribución orientada a computadores antigos ou con poucos recursos de hardware.[85][86][94][95][96][97]

Orientadas a servizos na nube

[editar | editar a fonte]

Hai desenvoltas distribucións para fornecer servizos na nube ou xestión de aplicacións web. ChromeOS, Cub Linux e Peppermint. Así, ChromeOS é un sistema operativo accesible desde o navegador, para executar en li?a. Mais, esta distribución pódese compilar e empregar como calquera das outras distribución de Linux.[98][99]

Reparación de sistemas

[editar | editar a fonte]

Existen distribucións orientadas a reparación de sistemas por erros como o borrado de ficheiros, esquecer os contrasinais, ou fallos no arrinque ou sistema de ficheiros corrompidos.[100] Clonezilla Live permite facer copias de seguridade ou recuperar imaxes e particións de discos duros. Rescatux resolve problemas en sistemas Linux e Windows. Pode modificar a GRUB ou rexistro Windows Master Boot ou comprobar os erros no sistema de ficheiros en Linux. SystemRescueCD está unha live CD baseada en Gentoo con menús gráficos para múltiples opcións de reparación de Linux.

Servidores

[editar | editar a fonte]

Arch, CentOS, ClearOS, Debian, Oracle Linux, Mageia, Red Hat Enterprise Linux, Slackware, SUSE Linux Enterprise Server e Ubuntu son distribucións empregadas habitualmente en servidores. Debian/Ubuntu, CentOS/Red Hat Enterprise Linux e openSUSE/SUSE Linux Enterprise destacaron en uso como servidores ou foron tendencia en 2016, en especial como servidores web.[101][102][103]

Xogos e lecer

[editar | editar a fonte]

Steam OS é unha distribución baseada en Debian e creada pola compa?ía Valve Corporation que está enfocada de cheo en ser unha plataforma de videoxogos.[98] Play Linux, Game Drift Linux, Sparky Linux, a versión Fedora Games, Lakka OS e Ubuntu Game Pack son outras distribucións orientadas só ao xogo no computador.[104][105]

Hai outras distribución con nichos máis específicos, como para:

Galería de imaxes

[editar | editar a fonte]
  1. Linux Definition. The Linux Information Project.
  2. What Is a Linux Distribution Arquivado 23 de febreiro de 2018 en Wayback Machine. por Edd Dumbill. 27 de novembro de 2006. O'Reilly Linux devcenter.
  3. "The Debian GNU/Linux FAQ. Chapter 1 - Definitions and overview". Arquivado dende o orixinal o 02 de abril de 2019. Consultado o 29 de abril de 2017. 
  4. GNU/Linux Distribution Timeline 12.10 Arquivado 02 de maio de 2017 en Wayback Machine.. GNU/Linux Distribution Timeline. 29 de novembro de 2012
  5. The Best Linux Distros for 2017 Jack Wallen. 6 de xaneiro de 2017. Linux.com
  6. Preguntas frecuentes (FAQ) de Trisquel. Trisquel GNU/Linux
  7. Free GNU/Linux distributions[Ligazón morta] en GNU Project.
  8. Berlich, Ruediger (Abril de 2001). "ALL YOU NEED TO KNOW ABOUT... The early history of Linux, Part 2, Re: distribution" (PDF). LinuxUser. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 28 de xullo de 2012. Consultado o 1 de maio de 2017. 
  9. "The Slackware Linux Project: Slackware Release Announcement". Slackware.com. 16 de xullo de 1993. Consultado o 1 de maio de 2017. 
  10. 10,0 10,1 10,2 "Company History -- SUSE". Consultado o 2025-08-14. 
  11. 11,0 11,1 11,2 "History – Red Hat Brand Standards". Consultado o 2025-08-14. 
  12. 12,0 12,1 "History of Red Hat Linux - FedoraProject". Consultado o 2025-08-14. 
  13. "A Brief History of Debian - Debian Releases". debian.org. 4 de maio de 2013. Arquivado dende o orixinal o 17 de agosto de 2011. Consultado o 1 de maio de 2017. 
  14. 14,0 14,1 "A Brief History of Linux Distributions". Atlantic.Net. 16 de setembro de 2014. Consultado o 2025-08-14. 
  15. 15,0 15,1 15,2 "The Five Distros That Changed Linux". Linux Magazine. Arquivado dende o orixinal o 15 de maio de 2017. Consultado o 2025-08-14. 
  16. SCO's history with open source.The Journal AUUGN Inc. Volume 24, Número 2 páx 42-43. Xu?o de 2003.
  17. Caldera/SCO Linux: Obituary. Ris. 21 de maio de 2003. LWN.net
  18. Cutler, Michael (2025-08-14). "A brief history of Red Hat, Fedora and CentOS". Michael Cutler's personal website. Arquivado dende o orixinal o 15 de abril de 2017. Consultado o 2025-08-14. 
  19. 19,0 19,1 19,2 19,3 19,4 19,5 systems, David Hayward Operating. "The history of Linux: how time has shaped the penguin". TechRadar. Consultado o 2025-08-14. 
  20. "Stories of Linux: A Look at Slackware Linux". Linux.com -- The source for Linux information. 4 de maio de 2011. Consultado o 2 de maio de 2017. 
  21. "A Brief History of Debian - Debian Releases". Arquivado dende o orixinal o 17 de agosto de 2011. Consultado o 2025-08-14. 
  22. "Review: Mandriva Linux PowerPack 2008.0". Consultado o 2025-08-14. 
  23. Hoffman, Chris; 4, PCWorld (6 de abril de 2015). "Mandriva Linux is dead, but these 3 forked distros carry on its legacy". PCWorld. Consultado o 1 de maio de 2017. 
  24. 24,0 24,1 24,2 24,3 dberkholz (2025-08-14). "Ranking Linux distributions, and the decline of the traditional distros". Donnie Berkholz's Story of Data. Consultado o 2025-08-14. 
  25. "Mandriva Faces Bankruptcy - Again". Consultado o 2025-08-14. 
  26. "Mandriva 2011 Linux Release Finally Comes". Consultado o 2025-08-14. 
  27. Vaughan-Nichols, Steven J. "Almost all the world's fastest supercomputers run Linux". ZDNet. Consultado o 3 de maio de 2017. 
  28. Vaughan-Nichols, Steven J. "Linux still rules supercomputing". ZDNet. Consultado o 2 de maio de 2017. 
  29. "Usage statistics and market share of Unix for websites". w3techs.org. 5 de novembro de 2016. Consultado o 2 de maio de 2017. 
  30. "Browser & Platform Market Share January 2017". w3counter.com. 2 de maio de 2017. Consultado o 2 de maio de 2017. 
  31. Sneddon, Joey (2025-08-14). "Chrome OS Has Double the Marketshare of Regular Linux in USA". OMG! Ubuntu!. Consultado o 2025-08-14. 
  32. "Is Chrome OS a Linux Distribution?". Starry Hope. Consultado o 2025-08-14. 
  33. Gruman, Galen (2025-08-14). "How Linux won without winning". InfoWorld. Consultado o 2025-08-14. 
  34. "Android is Linux". Consultado o 2025-08-14. 
  35. "Linux OperatingSystems: Distributions". swift.siphos.be. 27 de novembro de 2014. Arquivado dende o orixinal o 03 de outubro de 2018. Consultado o 3 de maio de 2017. 
  36. "A Comparison of Popular Linux Package Managers". Arquivado dende o orixinal o 31 de decembro de 2016. Consultado o 3 de maio de 2017. 
  37. 37,0 37,1 "DistroWatch.com: Put the fun back into computing. Use Linux, BSD.". Consultado o 3 de maio de 2017. 
  38. "Install snapd - Snaps are universal Linux packages". Consultado o 3 de maio de 2017. 
  39. Hess, Joey. "new alien maintainer". 
  40. "5 Best Linux Package Managers for Linux Newbies". Consultado o 3 de maio de 2017. 
  41. Véxanse as notas de Distrowatch sobre das táboas de posición por popularidade das distribucións e a evolución do desenvolvemento das distribucións en GNU/Linux Distribution Timeline 12.10 Arquivado 07 de setembro de 2008 en Wayback Machine. publicada en 2012.
  42. Arch Linux en Distrowatch.com
  43. Chakra en Distrowatch.com
  44. Manjaro Linux en Distrowatch.com
  45. Debian en Distrowatch.com
  46. knoppix en Distrowatch.com
  47. Ubuntu en Distrowatch.com
  48. elementary OS en Distrowatch.com
  49. KDE Neon en Distrowatch.com
  50. Kubuntu en Distrowatch.com
  51. Linux Mint en Distrowatch.com
  52. Trisquel en Distrowatch.com.
  53. Xubuntu en Distrowatch.com
  54. Zorin OS en Distrowatch.com
  55. Fedora en Distrowatch.com
  56. Kororaa en Distrowatch.com
  57. Red Hat en Distrowatch.com
  58. Oracle Linux en Distrowatch.com
  59. 59,0 59,1 Scientific Linux en Distrowatch.com
  60. Gentoo en Distrowatch.com
  61. "Mandriva Linux will return to the community". mandriva.com. Arquivado dende o orixinal o 23 de maio de 2015. Consultado o 30 de abril de 2017. 
  62. "The LWN.net Linux Distribution List". LWN.net. Consultado o 30 de abril de 2017. 
  63. Mandriva Linux en Distrowatch.com
  64. Mageia en Distrowatch.com
  65. PCLinuxOS en Distrowatch.com
  66. GeckoLinux en Distrowatch.com
  67. Puppy Linux en Distrowatch.com
  68. [1] en Distrowatch.com
  69. Slackware Linux Basics, Chapter 2
  70. Solus en Distrowatch.com
  71. Scientific Linux About
  72. 5 ultimate linux distributions. Ivana Isadora Devcic. 6 de maio de 2015. makeuseof.com
  73. Fedora Science spin Wiki
  74. Welcome to the Fedora Scientific 25 Guide
  75. Fedora Electronic Lab Spin
  76. "CERN Linux". Arquivado dende o orixinal o 07 de decembro de 2010. Consultado o 01 de maio de 2017. 
  77. "Scientific Linux @CERN". Arquivado dende o orixinal o 30 de marzo de 2019. Consultado o 01 de maio de 2017. 
  78. "Linux powers CERN -- organization deploys Red Hat technologies". BetaNews. 2025-08-14. Consultado o 1 de maio de 2017. 
  79. "Bio-Linux". Arquivado dende o orixinal o 01 de maio de 2017. Consultado o 01 de maio de 2017. 
  80. CAELinux
  81. 81,0 81,1 81,2 The Best Linux Distributions Angela Randall. 14 de outubro de 2016. Makeuseof.com
  82. openSUSE Education-Li-f-e
  83. 6 Best Linux Distributions For Educational Use.3 de setembro de 2016. Linux and Ubuntu linuxandubuntu.com
  84. Fedora Education SIG (Edu SIG) Wiki
  85. 85,0 85,1 GALPon MiniNo e PicarOS
  86. 86,0 86,1 "mancomun: Novidades en MiniNo e PicarOs". Consultado o 1 de maio de 2017. [Ligazón morta]
  87. "mancomun: Novos videotitoriais de MiniNo PicarOS". Consultado o 1 de maio de 2017. [Ligazón morta]
  88. "mancomun: Dispo?ible a nova PicarOS Diego 2015". Consultado o 1 de maio de 2017. [Ligazón morta]
  89. PícarOS: un linux educativo para ni?os. La mirade del replicante. 19 de novembro de 2015.
  90. Minino PicarOS Diego 2015: Linux para escolares
  91. "Iro OS". Arquivado dende o orixinal o 21 de maio de 2017. Consultado o 01 de maio de 2017. 
  92. 92,0 92,1 "Best Lightweight Linux Distros for 2017". Linux.com. 27 de xaneiro de 2017. Consultado o 1 de maio de 2017. .
  93. Raspberry Pi: Introducing PIXEL. Blogue de Raspberry Pi
  94. "mancomun: Publicada a versión final de MiniNo ártabros 2.1". Consultado o 1 de maio de 2017. [Ligazón morta]
  95. "mancomun: Publicada a beta1 da distribución MiniNo Queiles 3.0". Arquivado dende o orixinal o 22 de febreiro de 2017. Consultado o 1 de maio de 2017. 
  96. MiniNo
  97. Galpon Minino una distribución para equipos viejos made in Spain Joaquín García. 28 de maio de 2013. Ubunlog.com
  98. 98,0 98,1 "The Best Linux Distros of 2016". Linux.com - The source for Linux information. 2025-08-14. Consultado o 1 de maio de 2017. 
  99. "Cloud Focused Linux Distros For People Who Breathe Online". It's FOSS. 2025-08-14. Consultado o 2025-08-14. 
  100. 5 specialized Linux distributions for computer repair Joshua Allen Holm. 24 de febreiro de 2015. opensource.com
  101. "Top 10 Linux Server Distributions of 2017". Consultado o 1 de maio de 2017. 
  102. "Ubuntu became the most popular Linux distribution for web servers". Consultado o 1 de maio de 2017. 
  103. Vaughan-Nichols, Steven J. (2025-08-14). "What's the best Linux server for you?". ITworld. Arquivado dende o orixinal o 28 de abril de 2017. Consultado o 1 de maio de 2017. 
  104. Lynch, Jim (2025-08-14). "Linux: The best distros for gaming?". InfoWorld. Consultado o 2025-08-14. 
  105. "7 Best Linux Distro For Gaming In 2017". How To Use Linux. 2025-08-14. Arquivado dende o orixinal o 20 de maio de 2017. Consultado o 2025-08-14. 
  106. Dieguez Castro, Jose (2016). Introducing Linux Distros. Apress. pp. 49, 345. ISBN 978-1-4842-1393-3. 

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]
  • DistroWatch, todo sobre as distribucións Linux, BSD e outros sistemas operativos de código aberto.(en inglés).
窦卵泡是什么意思 木加炎念什么 女人左手心痒预示什么 青年补钙吃什么好 鼻炎用什么药效果好
大小脸挂什么科 乡镇派出所所长是什么级别 生力军什么意思 无什么不什么的成语 60大寿送什么礼物
头皮痒用什么洗头好 血脂高挂什么科 cpr是什么 老公梦见老婆出轨是什么意思 飞行员妻子有什么待遇
黑暗料理是什么意思 虾仁炒什么 有机什么意思 alpha是什么意思 白居易被称为什么
世界上最大的鱼是什么鱼hcv7jop6ns8r.cn 亨廷顿舞蹈症是什么病hcv9jop2ns6r.cn 钊读什么gysmod.com 暨怎么读什么意思hcv8jop6ns9r.cn 陆地上最大的动物是什么hcv7jop9ns3r.cn
肝功能七项是检查什么hcv8jop0ns1r.cn 心绞痛是什么病hcv8jop4ns7r.cn 女人梦见猫是什么预兆hcv9jop7ns4r.cn 牙结石长什么样hcv9jop6ns6r.cn 备孕要注意什么hcv8jop9ns9r.cn
dr股票是什么意思ff14chat.com 家里有蚂蚁是什么原因hcv8jop4ns7r.cn 窒息是什么意思hcv8jop3ns5r.cn 蜂王浆是什么hcv9jop3ns2r.cn 人为什么要吃盐bjcbxg.com
常州有什么特产sanhestory.com x射线是什么hcv8jop8ns2r.cn 做梦梦见蜘蛛是什么意思96micro.com 肌酐什么意思hcv8jop0ns8r.cn pigeon是什么牌子hcv8jop9ns1r.cn
百度